7. Sınıf Fen Bilimleri Deneme Sınavı 1

Eski çağlarda yaşayan insanlar yıldızların farklı görünümlerinin gözlemlenmesinden çeşitli şekillerde yararlanmışlardır. Örneğin denizciler yollarını yıldızların konumlarını kullanarak buluyordu. İnsanlar gökyüzündeki parlak yıldız kümelerini hayalî çizgilerle birleştirip onları bazı kahramanlara, nesnelere ya da hayvanlara benzeterek adlandırdılar. Bu yıldız kümelerine takımyıldızı denir. Kuzey Yarım Küre’de 44; Güney Yarım Küre’de 44 olmak üzere toplam 88 takımyıldızı vardır.

Bu bilgilere göre takımyıldızlarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Gözlemevi, içerisinde büyük teleskopların yer aldığı, gök bilimcilerin gözlem yaptığı yerlerdir. Bilim insanları düzgün ve net görüntü alabilmek için değişik yerler seçmiştir. Ülkemizin en büyük gözlemevi olan TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Antalya’da Toros Dağları’nın zirvelerinden biri olan Bakırlıtepe’de kurulmuştur.

Buna göre TÜBİTAK Ulusal Gözlemevinin Bakırlıtepe’de kurulmasının nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

Aşağıdaki görsellerde hücre-doku-organ-sistem- organizma arasındaki ilişki gösterilmiştir.

Buna göre çok hücreli canlılarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

İnsanların gökyüzündeki merakları asırlar öncesine dayanır. 1609 yılına kadar gökyüzündeki gözlem sadece çıplak gözle gerçekleşmekteydi. Galileo’nun yaptığı teleskop ile gök cisimlerinin hareketini ve yapısını inceleyen gök bilimciler, uzay ile ilgili daha fazla bilgi sahibi oldular.

Buna göre teleskobun icadıyla aşağıdaki olaylardan hangisi gerçekleşmiş olamaz?

Işığın boşlukta 1 saniyede aldığı yol 300.000 (300 bin) km’dir. Işığın bu hızla 1 yılda katetmiş olduğu mesafeye 1 ışık yılı denir.

Şekildeki K, L ve M yıldızlarının Dünya’ya olan uzaklıkları sırasıyla 4, 6 ve 10 ışık yılıdır.

Buna göre bu yıldızlarla ilgili aşağıdakilerden hangisinin doğruluğu kesin değildir?

Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte mikroskoplar geliştirilmiş ve hücre daha iyi incelenmiştir. Bunun sonucunda hücre hakkında yeni bilgiler edinilmeye başlanmıştır.

Aşağıda hücreyi inceleyen bazı bilim insanlarının çalışmaları verilmiştir. 1. Şişe mantarı incelenmiş ve gözlemlenen yapılara boş odacıklar anlamında “hücre” adı verilmiştir. 2. Bakteriler bilinirken daha küçük yapıdaki virüs adı verilen varlıklar keşfedilmiştir. 3. Bir gölden alınan su birikintisi incelenmiş tek hücreli basit su canlıları gözlemlenmiştir. 4. Kas hücreleri incelenmiş mitokondri keşfedilmiştir.

Bu çalışmaların mikroskobun gelişimine bağlı olarak hücre ile ilgili çalışmaların ilkten sona doğru (kronolojik) sıralaması aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

Galileo, 1609 yılında kullandığı merceklerle teleskobun tasarımını daha da geliştirerek ilk defa, gökyüzü gözlemlerini yapmak için kullanmıştır. Teknolojinin ilerlemesiyle de yeni teleskoplar geliştirilmiştir. Örneğin günümüzde gözlemevlerinde kullanılan dev aynalı teleskopların temeli Newton (Nivtın) tarafından atılmıştır. Bu sayede uzay hakkında çok daha fazla bilgi elde edilmesi sağlanmıştır. Ayrıca sonradan geliştirilen radyo teleskopları ile galaksiler, yıldızlar ve kara delik gibi nesnelerden gelen sinyaller ölçülebildiğinden evrenin daha iyi anlaşılması sağlanmaktadır. Radyo teleskopları, radyo dalgalarıyla çalıştığından dolayı bu teleskopların kurulacağı yerler çok önemli değildir.

Bu bilgilere göre teleskop çeşitleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıda gök cisimleri ile ilgili bir kavram haritası verilmiştir.

Bu kavram haritasına göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Ali, aşağıdaki görselde numaralandırılmış yapılarla ilgili arkadaşlarına bilgi vermektedir.

Buna göre Ali aşağıdaki ifadelerden hangisini kullanmış olamaz?

Yıldızların renkleri ile sıcaklıkları arasındaki ilişkiyi araştıran bir gök bilimci aşağıdaki çizelgeyi elde ediyor.

Buna göre,

I. Yıldızların renk ve sıcaklıkları birbirinden farklı olabilir.

II. Enerjisi azalan yıldızların zamanla renkleri değişebilir.

III. Mavi renkli yıldızların sıcaklıkları diğer yıldızlardan daha azdır.

ifadelerinden hangileri söylenebilir?

Hücre içerisinde bulunan bazı yapılar aşağıda harflendirilerek gösterilmiştir.

Bu yapılarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Uzay araştırmalarına günlük hayatta ihtiyaç duyulmadığı düşünülebilir ama pek çok alanda uzay çalışmalarının sonuçlarından faydalanılır. Uzay çalışmalarında geliştirilen pek çok teknolojik alet bugün günlük yaşamın vazgeçilmezleri arasındadır. Bu teknolojik aletlerden bazıları aşağıda verilmiştir.

Bu teknolojik aletlerin kullanım amaçları dikkate alındığında aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?

K ve L hücrelerine ait bazı özellikler aşağıdaki tabloda işaretlenerek verilmiştir.

Sadece tabloda verilen bilgilere göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?

Aşağıda Türkiye’nin uzaya gönderdiği yapay uydularla ilgili bazı bilgiler verilmiştir:

Türksat 3A, Türksat 4A ve Türksat 4B aktif haberleşme uydularımızdır. Bu uydular haberleşme ve televizyon yayınları için kullanılmaktadır. Rasat, Göktürk 1 ve Göktürk 2 aktif gözlem uydularımızdır. Bu uydular ise ülkemizin istihbarat edinmek, coğrafi konum belirlemek, çevresel değişimleri takip etmek gibi amaçlar için uzaya gönderdiği aktif gözlem uydularıdır. Türksat 1B, Türksat 1C, Türksat 2A haberleşme uydularıyla Türkiye’nin ilk gözlem uydusu olan Bilsat, görev süresi dolmuş uydularımızdır.

Bu bilgilere göre aşağıdaki ifadelerden hangisine ulaşılamaz?

Bir gök cismine ait bazı özellikler aşağıda verilmiştir.

→ Yapısında gaz ve toz parçacıkları vardır.

→ Yıldızların oluşumunu gerçekleştirir.

Buna göre özellikleri verilen gök cismi aşağıdakilerden hangisidir?

Dünya çevresinde, değişik yörüngelerde dönen ve artık herhangi bir işlevi olmayan, insan yapımı cisimlerin tümü uzay kirliliği olarak adlandırılır.

Buna göre uzay kirliliğiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Aşağıda gök bilimine katlı sağlayan bir bilim insanı ile ilgili bilgiler verilmiştir:

“Uluğ Bey’den dersler almıştır. Yıldızların hareketlerini gösteren cetvelin hazırlanmasına yardımcı olmuştur. Fatih Külliyesinde bir güneş saati yapmış, İstanbul’un enlem ve boylam derecesini belirlemiştir. Ay’ın ilk haritasını çıkarmıştır. Bugün Ay’ın bir bölgesine yaptığı çalışmalardan dolayı adı verilmiştir.”

Bu bilim insanı aşağıdakilerin hangisidir?

Canlılar nasıl doğar, yaşar ve ölürse yıldızlar da doğar ve belli bir süre sonra ölür. Yıldızların ömrü kütleleri ile ters orantılıdır. Yani büyük kütleli yıldızlar daha az, küçük kütleli yıldızlar daha uzun süre yaşar. Enerjisi iyice azalan yıldız, bir süre sonra aniden çöker ve yıldızın dış katmanlarındaki maddeler uzaya savrulur. Böylece yıldız ölür.

Aşağıdaki görselde büyük ve küçük kütleli yıldızların yaşam süreçleri gösterilmiştir.

Bu görsel ve bilgilere göre aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?

Evrenin nasıl oluştuğu tam olarak bilinmemekle birlikte bazı teorilerle açıklanmaya çalışılmaktadır. Bu teorilerden biri “Büyük Patlama (Big Bang)” teorisidir. Bu teori, evrenin yaklaşık 13,7 milyar yıl önce aşırı yoğun ve sıcak bir noktadan büyük bir patlamayla meydana geldiğini savunmaktadır. Bu teoriyi, gök bilimci Edwin Hubble (Edvın Habıl), 1929 yılında galaksilerin hem birbirinden hem de Dünya’dan uzaklaştığını keşfederek destekledi. Bu sayede evrenin oluşumundan günümüze kadar sabit kalmayıp sürekli genişlediğini ispatladı.

Büyük Patlama teorisine göre,

I. Evrenin bir başlangıcı vardır.

II. Gök adalar büyük patlamanın etkisiyle hâlâ birbirinden uzaklaşmaya devam etmektedir.

III. Tüm yıldızlar sadece büyük patlama ile oluşmuştur.

yorumlarından hangileri yapılabilir?

Bir internet haberi aşağıda verilmiştir:

NASA, Florida’daki Kennedy Uzay Merkezinden Uluslararası Uzay İstasyonuna (UUİ) Falcon 9 roketi ve Crew Dragon kapsülü ile ilk defa astronot gönderimini başlattı. Dört kişilik mürettebatın 6 ay UUİ’de kalacağı belirtildi.

Crew Dragon adı verilen ve kargo amaçlı imal edilen uzay aracı, küçük roket motorlarıyla donanımlı olması sayesinde uzayda manevra yapabilir ve uzay istasyonuna kendi başına kilitlenebilir özelliktedir. Ayrıca acil durum anında ekibin hayatını kurtarmak üzere tasarlanmış bir iptal sistemine de sahiptir. Kalkış sırasında roket motorunda kesinti gibi herhangi bir sorun olursa araçtaki motor devreye girerek ekibin bulunduğu kapsülü paraşütle roketten dışarı fırlatacak şekilde tasarlanmıştır. Crew Dragon, Dünya’ya dönüş sırasında ise Atlantik Okyanusu’na paraşütle iniş yapacak ve başka uzay yolculuklarında yeniden kullanılarak hizmet vermeye devam edecek.

Bu internet haberine göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz?