8. Sınıf Türkçe Anlatım Biçimleri

Ağır adımlarla ilerlerken, yolun kenarında, bir eski heybe gibi bırakılmış bir ihtiyar kadın buldum. Kupkuru, kapkara bir yaşlı kadın... Üstü başı o kadar parça parça idi ki, ilk görüşte yere bir tarla korkuluğu yuvarlanmış sandım.

Yukarıdaki parçanın anlatımıyla ilgili olarak hangisi söylenemez?

Ölümsüzlük isteği ne kadar da zavallı bir istek. İnsan aslında elini neye sürse ya ömrünü kısaltıyor, ya da yok ediyor onu. Petrol birikimi kaç milyon yılda oldu dünyada? Ben de bilmiyorum. Birkaç milyon yıl olmalı. Peki, kaç yılda tüketeceğiz? Bana tek bir şey söyleyin ki, insanın sayesinde ömrü uzamış olsun.

Parçada, aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?

Çağımızın birçok düşünürünün en büyük endişesi, teknoloji ile insan karşıtlığını dengeleme isteğidir. Faydalı deyip endüstri ve bilime yapılan yatırımları, sanata yapılan yatırımlardan daha önemli görürsek şu sonuçla karşı karşıya kalabiliriz: Burada kazanan belki endüstri, teknoloji olur ama insan insanlığını, yani duyarlığını kaybeder.

Bu parçada aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisine başvurulmuştur?

Piknik için gittiğimiz bölgede farklı türlerde birçok ağaç vardı. Kabukları dökülmüş, çok yaşlı bir de ardıç ağacı vardı orada. Kurumuş, gölgesini yitirmiş bir ağaçtı. Gövdesi delik deşikti. Boğum boğum kökleriyle kayalığın yüzüne sıkıca yapışmış, sarp kayalığı baskı altına almıştı.

Yukarıdaki paragrafta hangi anlatım tekniği kullanılmıştır?

İşten ayrılalı on beş gün olmuştu. On beş gündür yeni bir iş arıyordum. Nihayet bir kitapçıda, sayfası iki liraya bir tercüme işi buldum. O kadar sevindim ki... Her forma otuz iki lira getirecekti.

Bu parçanın anlatımında aşağıdaki tekniklerden hangisi kullanılmıştır?

Eskiden dünya çok daha aydınlık, neşeli ve güzel görünüyordu bana. O zamanlar yaptığım müzikler daha karamsardı. Şimdi ise dünya daha karamsar. Herhalde aydınlığa ihtiyaç duyuyorum ve bu yüzden insanlara neşe ve güç vermeye çalışan müzikler yapıyorum.

Yukarıdaki paragrafta hangi anlatım tekniği kullanılmıştır?

Gene bir “eski” özlemidir gidiyor. Yeniye kötü kötü bakıyorlar; anlamı yokmuş, güzel değilmiş, düşünmekten, çalışmaktan kaçınan kimselerin ne yaptıklarını bilmeden ortaya attıkları şeylermiş. Geçmişin büyük eserlerini inceleyip de onlardan örnek almalıymışız. Oysaki asıl “yeni” zordur, yeninin anlamını anlamak, güzelliğini duymak zordur.

Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi kullanılmıştır?

Gölü görünce, kurumuş dudakları su istemeye başladı. Çantasını koydu yere. Eğilerek içmeye başladın suyu. O denli soğuktu ki, içtiği her yudum su midesini dondurdu, soluğunu kesti âdeta. Günlerden beri su değmeyen bedeni ağır ter kokuyordu.

Bu parçanın anlatımında aşağıdaki duyuların hangisinden yararlanılmamıştır?

Türbedeki lahitlerin bulunduğu altın yaldızlı, nakışlı, çinili salondan sonra, görevlilerin izniyle alt kattaki asıl kabir odasına girdim. Arkadaki bakımsız avludan birkaç basamak indikten sonra alçak bir kapıdan girdiğimiz basık tavanlı, rutubetli, kasvetli oda gerektiği gibi, sadece tek bir çıplak ampulle aydınlatılmıştı. İçim ürperdi. Timur’un kemikleri çok yakınımdaydı ama mezar taşına bile el sürmedim ne olur ne olmaz diye.

Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

Kıskançlığın temelinde öz güven eksikliği ve yetersizlik duygusu vardır. Kendini dışlanmış hissetmek kıskançlığı tetikler. İleri derecede kıskançlık ise, tehlikeli bir hastalıktır. Böyle bir insan, çevresindeki herkese ve her olaya şüpheyle bakar. Herkesin kendisine düşman olduğu endişesine kapılır.

Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinden hangisi kullanılmıştır?

Koyu yeşil, mevsimlik ceketin cebindeki kıpırtıyı fark edince birden duraksadı; küçücük bir şıngırtıydı. Islak cep astarının içinden incecik, gümüş bir bileklik düşüverdi avucuna: Tülin’in zinciri! Orada unutulmuş! Sevgiyle baktı zincire; ne hoş sürpriz, ne güzel bir merhabaydı!

Bu parçada aşağıdaki anlatım biçimlerinin hangilerinden yararlanılmıştır?

Durup seyrettim martıları

Onlar da mutsuzdu benim gibi

Elimi bırakıp, gittin ya hani

Şu kaybolan vapur gibi

Yukarıdaki şiirin anlatımında hangi duyuyla ilgili ayrıntılar ağır basmaktadır?

Ben hâlâ tabağıma bakıyorum. Somurtmuş oturuyorum. Dayımın omzuna dayamışım başımı. O da kestirmeme izin vermediğim saçlarımı okşuyor. Bekliyorum. Herkes anlıyor neyi beklediğimi. Kimse oralı olmuyor. Sözde şımartılmayacağım.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?