8. Sınıf İnkılap Tarihi 1. Dönem 1. Yazılı Soruları 5

1-10 arası sorularda verilen ifade için DOĞRU - YANLIŞ seçeneğine göre cevaplayınız.

Fransız İhtilali ile eşitlik, adalet, hürriyet (özgürlük), demokrasi, insan hakları ve milliyetçilik gibi kavramlar dünyada yayılmaya başlamıştır.

Milliyetçilik akımı çok uluslu devletlerin parçalanmasına yol açarak yerine milli devletler kurulmasına sebep olmuştur.

Osmanlı Devleti I. Dünya savaşında Almanya’nın karşısında İngiltere ve Fransa ile müttefik olmuştur.

Osmanlı Devleti I. Dünya savaşında tüm cephelerde büyük bir zafer elde etmiştir.

Gelişen Avrupa’da hammadde kaynakları yetersiz kalınca sömürge ve pazar arayışına girmişlerdir.

Uşi Antlaşması ile Kuzey Afrika’daki son Osmanlı toprağı da elden çıkmış oldu.

Mustafa Kemal; Harp Okulundan Teğmen, Harp Akademisinden Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun olmuştur.

Müttefiklerinin yenilgiyi kabul etmesi üzerine Osmanlı Devleti, Mondros Ateşkesini (30 Ekim 1918) imzalayarak I. Dünya Savaşından çekilmiştir.

Klikyalılar Cemiyeti Ermeni çeteleri ile iş birliği yaparak milli mücadeleye karşı faaliyet göstermiştir.

Kuvay-ı Milliye hareketi işgaller karşısında milli bilincin uyanmasını sağlamıştır.

Avrupa’da gelişen Sanayi İnkılabı ile sanayileşen Avrupalı devletler ürettikleri ürünleri kapitülasyonlar sayesinde Osmanlı ülkesine kolaylıkla ihraç ettiler. Osmanlı pazarları Avrupa’dan gelen maliyeti düşük sanayi mallarıyla doldu. İnsanlar, ithal ürünleri satın almaya yöneldiler.

Buna göre Sanayi İnkılabı’nın Osmanlı Devleti’nde aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenebilir?

Mustafa Kemal, 31 Mart Vakası’ndan sonra subayların siyasete karışmasının tehlikelerini sezmişti. Subaylar arasında yayılan particilik düşüncesi orduda düzen ve disiplinin bozulmasına neden olmuştu. Mustafa Kemal bu durumun gelecekte, vatanın bekası için tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini belirtmişti. Bu nedenle ordunun siyasetten uzak durması gerektiği yönündeki düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşmıştı. Nitekim Balkan Savaşları sırasında Mustafa Kemal’in öngörüleri gerçekleşmiş ve ordumuz büyük bir felaketle karşılaşmıştır.

Bu metinden Mustafa Kemal’in hangi kişisel özelliği çıkarılabilir?

1789’da Fransız İhtilali sonucunda ortaya çıkan milliyetçilik fikri, içerisinde farklı ulusları barındıran imparatorluklarda birtakım sıkıntıların baş göstermesine neden olmuştur. Bazı Avrupalı devletlerin kışkırtmasıyla Osmanlı Devleti içerisinde bulunan Sırp, Rum, Bulgar gibi uluslar Osmanlıya karşı ayaklanmışlar ve bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Buna karşılık milliyetçilik fikri, Türk ulusunu da etkilemiş ve Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında önemli bir rol oynamıştır.

Yukarıdaki bilgiler dikkate alındığında;

1. Osmanlı Devleti’nin çok uluslu bir yapıya sahip olduğu,
2. Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti’ne karşı dostça tavırlar sergilediği,
3. Milliyetçilik fikrinin Millî Mücadele’nin başarıya ulaşmasında etkili olduğu,

Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Balkan Savaşları sonucunda Balkanlardaki Türk hâkimiyeti sona erdi. Kaybedilen Balkan topraklarından Anadolu’ya büyük bir göç dalgası yaşandı. Yunanistan ve Bulgaristan’da kalan Türklerin kültürel ve dinî hakları antlaşmalarla güvence altına alındı.

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Askerî İdadi yıllarından itibaren arkadaşlarıyla toplantılar düzenlemesi, hitabet sanatına duyduğu ilgi ve düşüncelerini çevresindekilerle paylaşması. Mustafa Kemal Şam'da görevli olduğu dönemde ülkeye özgürlükçü ve halkın temsil edildiği bir yönetim getirmek amacıyla Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni kurması;

Mustafa Kemal’in hangi kişisel özelliğini göstermektedir?

Osmanlı aydınlarının ortaya attığı bu düşünce akımlarının hepsi, Osmanlı Devleti'ni dağılmaktan kurtarmak için gösterilen çabaların bir sonucu olarak yandaş bulmuştur. Ancak belli dönemlerde toplumda etkiler yaratsalar da bu düşünce akımlarından hiçbiri kalıcı olamamıştır. Dağılmanın eşiğinde olan Osmanlı Devleti, Fransız İhtilali'nin doğurduğu milliyetçilik akımının da etkisiyle toparlanamayacak bir hâle gelmiş ve dağılmaktan kurtulamamıştır.

Paragrafta yer alan Osmanlı Devleti’ni dağılmaktan kurtarmak amacıyla ortaya atılan düşünce akımları hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasını genel, özel ve görünen nedenler olmak üzere üç ana başlık altında toplayabiliriz.

Buna göre,

1. Almanya ile Fransa arasında yaşanan Alsas-Loren sorunu,
2. Fransız İhtilali’nin ortaya çıkardığı milliyetçilik akımı
3. Ülkeler arasında yaşanan silahlanma yarışı

Nedenlerinden hangileri Birinci Dünya Savaşı’nın özel nedenleri içerisinde yer alır?  

On dokuzuncu yüzyılın sonlarında, diğer devletlere göre siyasi birliklerini geç tamamlayan Almanya ve İtalya Avrupa'nın iki yeni gücü olarak ortaya çıkmış, ancak gelişen sanayilerine rağmen sömürge elde etmede geç kalmışlardır. Almanya ve İtalya'nın sömürge pazarından pay kapma istekleri, sömürgelerini korumak isteyen devletlerle karşı karşıya gelmelerine yol açmıştır.  Ham madde ve pazar kavgası ya da sömürgecilik yarışı Birinci Dünya Savaşı'nın temel nedenini oluşturmuştur.

1. Sanayi İnkılabı
2. Coğrafi Keşifler
3. Fransız İhtilali

Bu duruma neden olan gelişmeler öncüllerden hangisi ya da hangilerinde doğru olarak belirtilmiştir?

1. Dünya Savaşı öncesinde Osmanlı Devleti Trablusgarp ve Balkan savaşlarından yeni çıkmıştı. Ordusu zayıf, donanması yetersiz, diplomasi etkisizdi. Bunun için bir yandan askeri alanda güçlenmeye çalışırken diğer yandan da yalnızlıktan kurtulmak için girişimlerde bulunmaya başladı. Osmanlı Devleti Almanya'ya güvenemediği için itilaf devletlerine yakınlaşmaya çalışmış ancak bu devletler Osmanlı Devleti'ni yanlarına almak istememişlerdir.

Buna göre aşağıda yer alan ifadelerden hangisi söylenemez?

Birinci Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti ile imzalanan Mondros Ateşkes Anlaşması toplam 24 maddeden oluşmaktadır. Bu anlaşmanın bir ateşkesten çok teslimiyet belgesi olarak değerlendirilmesine yol açan önemli maddeleri bulunmaktadır:

• Madde 7: İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır.
• Madde 24: Altı vilayet adı verilen yerlerde bir kargaşalık olursa, vilayetlerin herhangi bir kısmının işgal hakkı İtilaf Devletlerinin elinde bulunacaktır.

Bu maddelere dayanarak Mondros Mütarekesi’nden sonra Anadolu’nun büyük bir kısmı işgal edildi. Bu işgallere karşı halk silahlı direnişe yönelerek vatan topraklarını kendi çabalarıyla koruma yoluna gitti.

 Buna göre halkın direnişe geçmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisiyle gösterilebilir?