9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Bursluluk Sınavı Çıkmış Sorular

O, bıkmadan usanmadan asırlık külleri eşeler; küllerinden doğacak medeniyetin kıvılcımını arar. Yanma ihtimali var olan ateşi yakmaya, alevlendirmeye çalışır.

Altı çizili sözün bu metne kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdakilerin hangisinde cümlede verilen durum, yay ayraç içindeki deyimle ilişkilendirilemez?

Bir kar tanesi

Belki bir yağmur damlası

Düşer hiç olmadık vakitte aklımıza da üşümeyiz. Bereleri, atkıları ve kazakları severiz

Bir sokak lambası konuşsa Anlatsa kör etmediğini geceleri

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?

Peyami Safa Bey Oğlumuza, Dün akşamki sohbetimizde senin, Türk Yurdu ve Sebilü’r-Reşad dergileri hakkındaki değerlendirmelerin bende bazı fikirler uyandırdı. Bunları yazıyorum. Senin gibi düşünenler de benim gibi düşünenler de olacaktır. Evvela senin söylediklerini toplayıp tekrar edeyim.

Bu parça aşağıdaki metin türlerinin hangi- sinden alınmış olabilir?

İbrahim, “Siye kurban olsunlar.” demiş ve gülmüştü. Zülküf’ün, sözlerini başka yöne çekmesine fırsat vermeden İbrahim bir soru sordu:

—  Karnıy aç mıdır?

—  Yok emmi. Bugün heç aç değilem.

Bu parçada, dilin kullanımından doğan türlerin hangisine örnek verilmiştir?

UNESCO, 2016 yılını “Hoca Ahmet Yesevi Yılı” ilan ettiği için 3-4 Kasım 2016 tarihlerinde Kazakistan’ın Türkistan şehrinde birçok etkinliğin yanı sıra farklı ülkelerden gelen araştırmacıların katıldığı bir sempozyum da düzenlendi.

Bu cümleden aşağıdaki yargıların hangisi kesinlikle çıkarılır?

Türkçenin söz varlığının yeterli olmadığını söyleyen ve bu bakımdan Türkçeyi başka dillerle karşılaştıran dilciler, Türkçedeki anlam çeşitliliğini ve ifade kabiliyetini göremediler. Deyimlerimizdeki zenginlik bile henüz yeteri kadar görülüp anlaşılmış değil. Biz önemsiz bulduğumuz bir lafı, olayı, durumu “incir çekirdeği doldurmamak” deyimiyle anlatırız. Öyle ki sofralarımızı süsleyen incirin çekirdeği gözle zor görülürken onu olağanüstü bir ifade zenginliğine dönüştüren biziz.

Bu parçada asıl yakınılan durum aşağıdakilerden hangisidir?

(I) Günümüzde şekerli ve hazır yiyecekleri çok tükettiğimizden birçok diş problemiyle karşılaşıyoruz. (II) Hem yiyecekleri kolayca çiğnememiz hem de düzgün konuşabilmemiz sağlıklı dişlere sahip olmamıza bağlıdır.

(III) Dişlerimizin sağlıklı kalmasını istiyorsak düzenli olarak fırçalamalı ve diş ipi kullanmalıyız. (IV) Daha sağlıklı dişlere, diş etlerine ve çeneye sahip olmamızın yolu düzenli aralıklarla diş hekimine gitmekten geçer.

Bu metindeki numaralanmış cümlelerin hangisinde koşul-sonuç ilişkisi yoktur?

Şeref der ki dinle ey iki gözüm

İçimde hasretin ağzımda sözüm

Söylediğim türkü elimde sazım

Parmağım mızrabım telim titriyor

Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Her ülkede şaire, hikâyeciye, romancıya, oyun yazarına bolca rastlanırken eleştirmen sayısı bunlarla kıyaslanamayacak kadar azdır. Bunun sebebi yoğun çaba gerektiren eleştiri alanında kendini geliştirmenin çok zor olmasıdır. Bir kişi, kendini şairliğe, hikâyeciliğe yöneltecek yeteneklerle dünyaya gelir ve gücü ölçüsünde bu yeteneğini kullanır. Ancak bir eleştirmen kendi kendini eğitmek ve gayretiyle yolunu bulmak durumundadır.

Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir?

Günümüzde kimi çevrelerde, roman okumanın vakit kaybı olduğu düşüncesi yanlış da olsa yaygındır. Roman okumayı faydasız bir uğraşı gibi görmek aslına bakılırsa romanın tarihi kadar eskidir. Ayrıca şiir okumaya ve şairlere gösterilen hürmetin romana ve romancılara gösterilmediği de söylenebilir. Sanırım bunda, gelenek içerisinde hikâye anlatıcılarının şairlere nazaran daha alt sınıflara ait olarak görülmesinin etkisi var.

Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Bir güneşlik sabahları kaldır aradan Bana yeryüzü yeter bana gökyüzü

Ormanların sesinden bir ağıt yapıyorum kendime Üşüyüp terlemelerden bir seher vakti

Suyun karşısı serin bir dere

Denizin sesi hiçbir şeye benzemiyor

Bu dizeler, konusuna göre aşağıdaki şiir türlerinin hangisine örnektir?

(I) Evimiz daracık bir sokakta birbirine omuz vermiş, irili ufaklı yapıların arasında, kendine utangaç bir şekilde yer açıvermişti. (II) Evimizin önündeki taş döşeli yol, kıvrıla kıvrıla akıp giden dibi çakıllı bir dere gibiydi. (III) Sokağımız, görünümüyle insanı şaşkına çeviren bahçelerin olduğu bir dünyaya açılırdı. (IV) Bizim ev de sokağın tam ortasında, mavi boyalı, iki katlı bir evdi.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi kanıtlanabilirlik açısından farklıdır?

Oturup bir şeyler yazmak için günlerdir kendimi zorluyorum. Bir hikâyecinin sekiz aydır susması, tek satır ortaya koyamaması doğru değil elbet. Gerçekte pek de hatırlanmayan ismim pekâlâ unutulabilir. Peki niye yazamıyorum? Bilmiyorum! Oysa Sabri Bey, ayda en az bir hikâye çıkarıyor. Hem onun yazdıklarını beğeniyor ve kapışarak okuyorlar.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisi kullanılmıştır?

Münir Bey  — Efendim, bu akşam pek iştahınız yok gibi. Niçin yemiyorsunuz?

Kasım Efendi — Allah ziyade eylesin, yiyorum efendim.

Münir Bey       — İşte, bu yemeğe limon sıkılır.

Kasım Efendi — Aman Hasan Ağa, şunu sen sık. Yok yok, sen de olmazsın. Murtaza Efendi, bari sen sıkıver. (Kendi kendine söylenir, başını sağa sola çevirir, yüzünü buruşturur.) Murtaza da ters bir şey yapacak şimdi.

Münir Bey  — Ahh!.. Sıcakmış, gözümden yaş geldi. (Cebinden bir mendil çıkarır, yüzünü siler.)

Bir tiyatro metninden alınan bu diyalogda aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Halide Edip, yirminci yüzyılın başında Türkiye’nin geçirdiği değişim ve dönüşümleri bizzat gözlemlerine dayanarak eserlerine taşımıştır. O, hem yaşamında hem de eserlerinde Doğu ve Batı kültürlerinin değerlerini sentezlemiştir. Aydın yönüyle toplumun geçiş süreçlerini ve aksayan yönlerini eserlerinde gerçekçi bir şekilde irdelemiştir.

Bu metinde sözü edilen sanatçıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Isaac Barrow, kitap âşığı bir insandı. Her tür kitabı satın alırdı. Kütüphanesindeki fen bilimleri ile sosyal bilimler alanlarındaki kitap sayısı birbirine yakındı. Kitap okumaya başlayan bir insanın başka hiçbir dosta ihtiyacı olmadığını savunurdu. Kırk yedi yaşında öldüğünde Cambridge Üniversitesi Kütüphanesine bağışladığı bin yüz cilt kitabı insanlığa miras olarak bıraktı.

Bu parça aşağıdaki metin türlerinin hangisine örnektir?

Havaalanlarında, tren garlarında, terminallerde ücretsiz internet bulmak, yolda altın bulmak kadar kıymetli. Ama ücretsiz diye her bağlantıyı kullanmak da acaba ne kadar mantıklı? Bir güvenlik şirketi tarafından, ortak Wi-Fi ile internet kullanan 2000 kişi üzerinde araştırma yapılmış. Araştırmanın sonucunda şirket, dört saat gibi kısa bir sürede kullanıcıların %65,3’ünün mobil cihazlarındaki ve bilgisayarlarındaki kişisel verilerine kolayca ulaşabildiklerini belirtmiştir.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

İhtiyar adam, doğu geçidine gelmişti. Bundan böyle biraz dinlenmek ve insanlardan uzakta, sakin bir hayat geçirmek istiyordu. Onun için buradaki işlerini hemen tamamlamalıydı. Bu yüzden geçide gelir gelmez ödevlerini yerine getirmek üzere sınır valisinin yanına gitti. İhtiyar adam, daha önce konakladığı birçok şehirle kıyasladığı bu şehrin kıvanç verici durumundan ötürü valiyi kutladı. “Hayatımı, kafamda oluşan sorulara cevap aramakla geçirdim. Buradaysa tüm sorularımın cevabını buldum.” dedi.

Bu parçaya göre, ihtiyar adamla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıdaki parçaların hangisi farklı bir bakış açısıyla yazılmıştır?

Ben öykülerimde daha çok, köyde ve kentte yaşayan, çoğumuzun görmezden geldiği insanların hayatlarından esinlenirim. Onların davranışlarını, umutlarını, umutsuzluklarını gözlemlerim ve bunları gerçekçi bir dille kaleme alırım. Bu insanlar yaşadığımız toplumun büyük çoğunluğunu oluşturur ve bu çoğunluk toplumun kişiliğini yansıtır. Onları iyi tanıdığımı düşünürüm ve olaylar karşısında onların duyduklarını duyabilirim.

Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine yanıt vermek amacıyla yazılmıştır?

Beyaz (I) yelkenlerinde ölgün bir kızıllığın

Titrek son (II) akisleri dalgalandı belirsiz;

Toplanırken göklerde bulutlar (III) yığın yığın

Hırçın (IV) bir fırtınayı düşünüyordu deniz.

Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerin hangisinin türü farklıdır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamlamasının türü farklıdır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül (,) doğru kullanılmıştır?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?