6. Sınıf Fen Bilimleri Ses ve Özellikleri 1

Güneşteki patlamaların sesini duyamayız - Alt kattaki komşunun duvara delik açarken matkap sesini duymamız.

Yunusların birbiriyle haberleşmesi - Teneffüs zilini duymamız.

Yukarıda verilen olaylar için:

1- Sesin boşlukta yayılmadığına örnek olan olay kırmızı ile boyanacak

2- Sesin sıvılarda yayıldığına örnek olay mavi ile boyanacaktır.

3- Sesin gazlarda yayıldığına örnek olay sarı ile boyanacaktır.

4- Sesin katılarda yayıldığına örnek olay gri ile boyanacaktır.

Yönergeye göre renk ve özellik eşleşmesi yapılırsa aşağıdaki şekillerden hangisi oluşur?

I. Etkinlik: Efe, plastik cetvel ile çelik tencereye vuruyor. Çıkan sesi arkadaşlarından dikkatle dinlemelerini istiyor.

II. Etkinlik: Plastik cetvel ile plastik saklama kabına vuruyor. Çıkan sesi arkadaşlarından dikkatle dinlemelerini istiyor.

Efe ses ile ilgili yukarıdaki etkinlikleri yapıyor.

I. Ses kaynağı değişirse ses de farklı çıkar.

II. Ses en yavaş gazlarda yayılır.

III. Arkadaşlarımızı seslerinden ayırt edebilmemiz de bu etkinlikler ile benzer durumdur.

Yapılan etkinliklerden yukarıdaki sonuçlardan hangileri çıkarılabilir?

Ses yansımasının tıp alanında kullanımına ultrason cihazını örnek verebiliriz. Doktorlar hastalıkların teşhisinde, anne karnındaki bebeğin görüntülenmesinde ultrasonu kullanır. Bu aletle elde edilen görüntü ekrana aktarılır. Ultrason ses dalgalarından yararlanılarak geliştirilmiştir. Kulağımızla duyamadığımız sesi yayar, bu sesin iç organlarda yansıması ile ekranda oluşan görüntü ile iç organlarımız görüntülenmiş olur. Ultrason cihazı sayesinde iç organlarımızın görüntülenmesi sağlanır.

Sesin bir özelliğinin teknolojideki kullanımıyla ilgili yukarıda bir metin verilmiştir.

I. Ses yansıması sonar cihazında kullanılır. Gemilerdeki sonar cihazı deniz derinliğini ya da balık sürülerinin yerinin tespiti için kullanılır.

II. Ses yansıması uzaklık ölçümünde kullanılır. Uzaklık ölçen cihaz engele ses dalgası gönderir, engelden yansıyan sesin cihaza ulaşma süresi ölçülerek aradaki mesafe bulunmuş olur.

III. Ses yansıması metallerde çatlaklık olup olmadığının tespitinde kullanılır.

Verilenlerden hangileri ses yansımasının teknolojide kullanımına örnek gösterilebilir?

Yukarıda bir maddeye ait üç farklı hâldeki tanecik modelleri gösterilmiştir.

Buna göre aynı sıcaklıktaki X,Y ve Z hâllerindeki sesin yayılma hızlarını gösteren grafik aşağıdakilerden hangisindeki gibidir?

Şekildeki K, L ve M ortamlarında özdeş saatler bulunmaktadır. Oluşan sesin şiddeti K ortamında en çok, M ortamında en az duyuluyor. L ortamında ise ses duyulmuyor.

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

Şekildeki diyapazona tokmakla vurulduğunda oluşan ses, üç öğrenciye de ulaşmaktadır.

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Emin fanusun içini görmesine rağmen, çalmakta olan çalar saatin sesini duymamaktadır.

Bu durumun sebebi;

I. Fanusun içinin su ile dolu olması

II. Fanus içindeki havanın boşaltılması

III. Fanus içindeki havanın boşaltılıp yerine oksijen gazı konulması

hangisi ya da hangileri olabilir?

Fen bilimleri öğretmeni öğrencilerine “Ya- rasalar göremezler, ancak çıkardıkları sesler önlerindeki engele çarparak tekrar yarasaya gelir. Böylece yarasalar önlerinde bir engel olduğunu anlayıp yön değiş- tirirler.” diye bir bilgi verdikten sonra,“Acaba yarasaların bu özelliğine bakılarak geliştirilen araçlara örnek verir misiniz?” diye öğrencilerine soruyor.

Ayşe: Sonar cihazı

Tuğçe: Röntgen cihazı

Kadir: Ultrason cihazı

Tansel: Fotokopi makinası

cevaplarını veriyorlar.

Hangi öğrencilerin verdikleri cevaplar doğrudur?

Caner bir ucu kapatılmış borunun içine koyduğu cep telefonunun zil sesini değişik maddelerden yapılmış levhalar ve bir boru yardımıyla duymaya çalışıyor. Levhalar değiştikçe işittiği sesin şiddetinin azaldığını gözlemliyor.

Buna göre Caner aşağıdaki sorulardan hangisine cevap veremez?

Bu tabloda verilen bilgilerin kaç tanesi doğru işaretlenmiştir?

Dağın zirvesinde kamp yapmakta olan Mehmet dağdan biraz uzaktaki Ahmet’e doğru bağırıyor. Ahmet, Mehmet’in sesini üç saniye sonra duyuyor.

Buna göre, Ahmet ile Mehmet arası kaç metredir? (Sesin havadaki sürati 340m/s)

Tabloda K ve L maddelerinin sıcaklıkları ve bu sıcaklıktaki sesin yayılma hızı verilmiştir.

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?