Tanım
Fiilden türetilen, olumsuzu yapılabilen, isim-fiil, sıfat-fiil, zarf-fiil görevlerinde kullanılabilen sözcüklere fiilimsi (eylemsi) denir.
Fiilimsilerin Özellikleri
Fiil Kök veya Gövdelerinden Türerler
gidince → “git-” fiilinden türemiş bir fiilimsidir.
aklınca → “akıl” sözcüğü isim olduğu için fiilimsi değildir.
Kip ve Kişi Eki Alamazlar
Çekimlenirse fiil olur.
gelip
gelip
gelip
geldim
geldin
geldi
Olumsuzluk Eklerini Alabilirler
Susmayarak
Cümlenin Her Yerinde Bulunabilirler
Başta
Ortada
Sonda
Yarım Yargı Bildirir ve Yan Cümle Oluşturur
koşarak
yanıma geldi.
Yan Cümle
Temel Cümle
İsim, Sıfat ve Zarf Görevinde Kullanılırlar
Girmek yasaktır.
Gelen konuklar iyi ağırlandı.
Giderken hepimizle vedalaştı.
İsim Çekim Eklerini Alabilirler
Konuşması → Tamlama eki almış
Konuşmaktan → Hâl eki almış
Fiilimsi Çeşitleri
1. İsim-Fiiller (Mastarlar)
Fiil kök ya da gövdelerine “-ma, -mak, -ış” ekleri getirilerek yapılan fiilimsilere isim-fiil denir.
İsim-fiiller, cümle içerisinde isim görevinde kullanılır.
Formül: “ma y ış mak”
⚠️ Uyarı
Olumsuzluk eki olan -ma/-me ile isim-fiil eki olan -ma/-me birbirine karıştırılmamalıdır.
Neden beni beklemedin?
Beklemene sevindim.
2. Sıfat-Fiiller (Ortaçlar)
Fiil kök ya da gövdelerine “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleri getirilerek yapılan fiilimsilere sıfat-fiil denir.
Sıfat-fiiller, cümle içerisinde sıfat görevinde kullanılır.
Formül: “anası mezar dikecekmiş”
3. Zarf-Fiiller (Ulaçlar/Bağ-Fiiller)
Fiil kök veya gövdelerine “-ken, -alı, -esiye, …-r …-maz, …-a …-a, -ip, -ince, -a, -arak, -madan, -maksızın, -diğinde, -dıkça, -casına” ve benzeri ekler getirilerek oluşturulur.
Zarf-fiiller, cümle içerisinde zarf görevinde kullanılır.