8. Sınıf Türkçe Cümlede Anlam Konu Anlatımı

1. Öznel Cümleler

Kişinin duygu, düşünce, beğeni ve kişisel görüşlerini ifade eden cümlelerdir. Bu cümlelerin doğruluğu ya da yanlışlığı kanıtlanamaz.

• Deniz kenarında yürümek bana her zaman mutluluk verir.
• Çikolatalı dondurma en güzel tatlıdır.

2. Nesnel Cümleler

Doğruluğu veya yanlışlığı herkes tarafından sınanabilen, kişisel görüş içermeyen cümlelerdir.

• Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.
• Su, 100 derecede kaynar.
• Kardeşim sabah sekizde okula gitti.

3. Doğrudan Anlatım Cümleleri

Bir kişinin söylediği sözlerin hiçbir değişiklik yapılmadan aynen aktarılmasıdır.

• Öğretmen, “Yarın ödevlerinizi getirin.” dedi.
• Babam, “Bugün erken geleceğim.” diye seslendi.

4. Dolaylı Anlatım Cümleleri

Bir kişinin sözlerinin, “söyledi, belirtti, vurguladı” gibi ifadeler kullanılarak aktarılmasıdır.

• Ali, derslerine düzenli çalıştığını söyledi.
• Öğretmen, yarın geziye çıkacaklarını belirtti.

5. Sebep (Neden) – Sonuç Cümleleri

Bir olayın ya da durumun hangi sebepten dolayı gerçekleştiğini açıklayan cümlelerdir.

• Elektrikler kesildiği için televizyonu izleyemedik.
• Kapıyı çalmadığından kimse açmadı.

6. Amaç – Sonuç Cümleleri

Bir olayın hangi amaçla yapıldığını ifade eden cümlelerdir.

• Daha başarılı olmak için çok çalışıyor.
• Sağlıklı kalmak amacıyla her sabah yürüyüş yapıyor.

7. Koşul (Şart) – Sonuç Cümleleri

Bir olayın gerçekleşmesinin başka bir duruma bağlı olduğunu bildiren cümlelerdir.

• Derslerine düzenli çalışırsan başarılı olursun.
• İstediğin kitabı getirmen şartıyla defterimi verebilirim.

8. Duygu Cümleleri

İnsanın sevinç, üzüntü, hayret, pişmanlık, özlem gibi duygularını ifade ettiği cümlelerdir.

Varsayım

Henüz gerçekleşmemiş bir olayı olmuş gibi anlatmaktır.

• Diyelim ki sınavı kazandın, ne yaparsın?
• Farz edelim yarın hava çok soğudu.

Azımsama

Bir şeyi yetersiz görmek, az bulmaktır.

• Koca gün sadece bir soru mu çözdün?
• Bu kadar parayla tatil yapılamaz.

Yakınma (Şikâyet)

Bir durumdan duyulan rahatsızlığı ifade etmektir.

• Beni sürekli geç bırakıyor.
• Ne kadar söylesem de odasını toplamıyor.

Sitem

Kırgınlık veya alınganlığı, kızmadan dile getirmektir.

• Beni aramıyorsun, çok üzülüyorum.
• Söz vermene rağmen gelmedin.

Şaşırma

Bir durum karşısında hayrete düşmektir.

• Bu kadar kısa sürede nasıl bitti?
• Daha yeni görmüştüm, nasıl kayboldu?

Beklenti

Olması istenen veya beklenen bir durumu anlatır.

• Yarın havanın güzel olmasını umuyorum.
• Öğretmenin bana yardım edeceğini sanmıştım.

Küçümseme

Bir kişi veya durumu önemsememektir.

• Seninle mi yarışacağım, buna değmez.
• İki kitap okudun diye bilge olmazsın.

Öneri (Tavsiye)

Bir sorunu çözmek için yol göstermektir.

• Sınavdan önce tekrar yapmalısın.
• Daha verimli çalışmak için sessiz bir ortam seç.

Yadsıma (İnkâr)

Bir şeyi kabul etmemek, reddetmektir.

• Ben öyle bir söz söylemedim.
• Suçlu olduğumu asla kabul etmiyorum.

Ön Yargı

Bir şey hakkında önceden olumlu veya olumsuz düşünceye sahip olmaktır.

• Bu takımı kesin kaybeder. (Olumsuz)
• Onun her işi başarıyla sonuçlanır. (Olumlu)

Eleştiri

Bir kişinin ya da eserin olumlu veya olumsuz yönlerini belirtmektir.

• Şiiri çok etkileyici olmuş. (Olumlu)
• Yazıyı aceleyle yazdığı için hatalar var. (Olumsuz)

Öz Eleştiri

Kişinin kendisini eleştirmesidir.

• Çalışmalarıma yeterince zaman ayırmadım.
• Bazen düşünmeden konuşuyorum.

Tasarı (Plan Yapma)

Geleceğe dair yapılması planlanan işlerdir.

• Seneye yeni bir kursa yazılmayı düşünüyorum.
• Yaz tatilinde ailemle memlekete gideceğiz.

Aşamalı Durum

Bir olayın zaman içinde yavaş yavaş değişimini anlatır.

• Çiçek her geçen gün açıyordu.
• Çocuğun sesi giderek kalınlaşıyordu.

Pişmanlık

Yapılan bir şeyden dolayı duyulan üzüntüdür.

• Keşke sınava daha çok çalışsaydım.
• Ona sert davrandığım için üzülüyorum.

Kanıksama

Bir şeye alışmak, artık olağan görmektir.

• Trafik sıkışıklığı artık bana normal geliyor.
• Gürültülü ortamda ders çalışmaya alıştım.

İçerik

Bir eserin konusunu belirtir.

• Kitapta doğa sevgisi işleniyor.
• Film, aile bağlarını konu alıyor.

Üslup

Yazarın dili kullanış biçimidir.

• Yazar, sade ve anlaşılır bir dil kullanmış.
• Şair, benzetmelerle şiirini süslemiş.

Tahmin

Gelecekte olabilecek bir şeyi kestirmektir.

• Bugün hava yine yağacak gibi.
• O yarışmayı kazanabilir.

Olasılık

Bir şeyin gerçekleşme ihtimalini anlatır.

• Yarın derse gelmeyebilirim.
• Bu haber doğru çıkabilir.

Kesinlik

Bir olayın kesin olarak gerçekleştiğini bildirir.

• Bu akşam toplantı yapılacaktır.
• Yarın okul tatil edilecek.

9. Benzetme Cümleleri

Bir varlığın başka bir varlık ya da kavramın özellikleriyle anlatılmasıdır.

• Ellerim buz gibi soğuktu.
• Çocuğun gözleri deniz kadar maviydi.

10. Karşılaştırma Cümleleri

İki veya daha fazla varlığın benzerlik, farklılık ya da üstünlük yönünden kıyaslanmasıdır.

• Ayşe, kardeşinden daha hızlı koşuyor. (Üstünlük)
• Onun sesi, annesinin sesi kadar güzel. (Benzerlik)
• Bu bina, diğerlerinden farklı bir tasarıma sahip. (Farklılık)

11. Örtülü Anlam

Cümlede doğrudan söylenmeyen, fakat çıkarılabilen anlamlardır.

• Erken yatanlar daha dinç olur. (Geç yatmanın zararlı olduğu vurgusu var.)
• Kitap okumayan insanlar, kelime hazinesini geliştiremez. (Kitap okumanın faydası anlatılıyor.)

12. Cümle Oluşturma

Karışık verilen sözcüklerden anlamlı ve kurallı cümle kurmaktır.

• kitap–güzel–çok–bir → Çok güzel bir kitap.
• çalışkan–öğrenci–Ali’dir–sınıfın–en → Ali sınıfın en çalışkan öğrencisidir.